Diwrnod Cefnforoedd y Byd – Monitro Morol ar Leoliad Addysg Uwch
Mae James King ar leoliad addysg uwch yn nhîm monitro morol Cyfoeth Naturiol Cymru. I nodi Diwrnod Cefnforoedd y Byd (8 Mehefin 2022), mae’n dweud wrthym am ei ddiwrnod fel Cynorthwyydd Technegol Plymio ar yr Arolwg Plymio ym Mhen Llyn.
"Mae gweithio ar yr arolwg plymio ar gyfer gogledd penrhyn Llŷn yng Ngogledd Cymru yn eithaf arbennig. Mae'n gymuned bwysig o fewn Ardal Cadwraeth Arbennig (ACA) Pen Llŷn a'r Sarnau ac yn nodwedd flaenoriaeth ar gyfer monitro. cynefin Atodiad I o dan y Gyfarwyddeb Cynefinoedd sy'n sicrhau cadwraeth y rhywogaethau anifeiliaid a phlanhigion prin, dan fygythiad, neu endemig a geir yno Mae gan yr ardal hefyd warchodaeth statudol rhag pysgota masnachol.
Mae’r safle’n cael ei fonitro bob blwyddyn oherwydd ei fod yn rhan o riff cregyn gleision (modilolus modiolus), ac yn ôl ym mis Mehefin, fi oedd Cynorthwyydd Technegol Plymio ar y plymio sy’n arolygu’r ardal. Mae’r rîff cregyn dilyw ym Mhen Llyn yn llawn dop o gregyn dilyw byw a marw ac mae’n amrywiol o ran ffawna cysylltiedig. Dyma'r riffiau mwyaf deheuol yn y DU. Mae’r data a gasglwyd yn ystod yr arolwg hwn yn monitro iechyd a maint y riffiau hyn, sy’n fan bwysig o ran bioamrywiaeth. Rydym yn gwarchod ac yn monitro safleoedd fel y rhain i gefnogi iechyd ein moroedd yn wyneb colli bioamrywiaeth ac effeithiau newid hinsawdd.
Fel Cynorthwyydd Technegol Plymio, fe wnes i baratoi, gwasanaethu a chynnal a chadw offer y dydd oedd ei angen cyn i ni gychwyn. Unwaith ar fwrdd y llong, bûm yn cynorthwyo'r deifwyr, y goruchwyliwr plymio, a'r capten cwch trwy baratoi offer a chyfathrebu â deifwyr o'r wyneb unwaith yr oeddent i mewn.
Roedd yr amodau yn ddelfrydol - haul poeth a diffyg gwynt yn gwneud môr tawel. Roedd y daith i safle’r plymio yn daith 2-awr ac roedd ychydig o oedi oherwydd daeth dolffin Risso i ddweud helo! Roedd tua 3 fedr o hyd gyda'r corff stoclyd amlwg, pen mawr di-fin ac asgell ddorsal siâp cryman sy'n ei gwneud yn rhywogaeth hawdd i'w hadnabod. Ar ôl marchogaeth yn gyfochrog â Pedryn y llestr plymio, aeth y dolffin unigol i ffwrdd i archwilio rhywle arall, a'n gadael i'r dasg o ddod o hyd i'n safle arolygu.
Unwaith y cyrhaeddais y safle, cynorthwyais y gwibiwr i osod bwi ‘shot’, yr arferai’r deifwyr ei ddisgyn. Helpais nhw i baratoi i fentro trwy sicrhau bod ganddyn nhw'r holl offer roedd arnyn nhw ei angen. Roedd y rhain yn cynnwys camerâu, cofnodwyr tymheredd, dalennau recordio a chwadratau. Gridiau sgwâr o fetel yw cwadradau sy'n gadael i'r syrfewyr fonitro sut mae pethau'n newid o flwyddyn i flwyddyn.
O dan y dŵr, mae'r deifwyr yn gosod y cwadratau yn yr un man â'r blynyddoedd blaenorol trwy eu leinio â'r marcwyr ar y riff. Nesaf, maent yn cofnodi'r rhywogaethau sy'n bresennol ar y ffurflenni cofnodi a gyda'r camerâu. Mae cofnodi pethau fel hyn yn ein helpu i greu darlun hirdymor o’r hyn sy’n digwydd ar y safle fel y gallwn reoli adnoddau naturiol mewn ffordd fwy cynaliadwy. Unwaith y byddai'r plymio wedi'i gwblhau, fe wnes i adfer y bwi saethu a storio'r holl offer ar gyfer y daith yn ôl i'r porthladd.
Y noson honno, fe wnaethom ddadlwytho'r data a gofnodwyd gan y cofnodwyr tymheredd sydd wedi bod yn cofnodi tymheredd y môr dros y flwyddyn ddiwethaf, wedi lawrlwytho'r fideos a'r delweddau o'r camerâu, ac wedi cael offer a oedd angen sylw ar gyfer deifio drannoeth. Ar y cyfan, diwrnod da ar y môr, a gwneud yn fwy gwerth chweil gwybod bod y data a gasglwyd yn cefnogi’r penderfyniadau sy’n gwella cadwraeth yn nyfroedd Cymru ac yn adeiladu gwytnwch ecosystemau morol.” Rydym yn lansio rhaglen newydd ar gyfer Rhwydweithiau Natur Forol ac mae gennym nifer o swyddi ar gael."