Gwarchodfa Natur Genedlaethol Coedtiroedd Pen-hw, ger Casnewydd

Beth sydd yma

Parcio (am ddim)
Llwybr cerdded

Croeso

Mae Gwarchodfa Natur Genedlaethol Coetiroedd Pen-hw yn cynnwys tri choetir hynafol sy'n dyddio o'r cyfnod cyn 1600.

Mae'r tri choetir yn cwmpasu llethrau a bryniau calchfaen ac yn gartref i flodau gwyllt prin gan gynnwys y Genhinen Bedr frodorol Gymreig.

Coed Wen yw'r unig un o'r coetiroedd hyn sy'n agored i ymwelwyr a gallwch ddilyn ein llwybr cylchol ag arwyddion o’i gwmpas.

Llwybr cerdded

Mae arwyddbyst ar y llwybr cerdded o’r dechrau i’r diwedd.

Chwiliwch am y panel gwybodaeth ar ddechrau’r llwybr.

Dysgwch beth yw ystyr graddau’r llwybrau cerdded.

Llwybr Natur Coed Wen

Gradd: Cymedrol
Distance: 1 filltir/1.7 cilomedr
Amser: 45 muned

Dilynwch y llwybr cylchol o amgylch y coetir – lle gwych i weld blodau gwyllt yn y gwanwyn, adar sy’n ymweld dros yr haf a ffwng yn yr hydref.

Llwybrau cerdded erailll

Mae Taith Gylchol Langstone-Penhow (8.7 milltir/14 cilomedr) yn mynd ar hyd ymyl orllewinol Gwarchodfa Natur Genedlaethol Coetiroedd Pen-hw.

Mae llwybr cyhoeddus ar hyd ffin ddwyreiniol y goedwig.

Beth sydd i’w weld ar y Warchodfa Natur Genedlaethol

Mae’r tirlun a’r bywyd gwyllt yng Ngwarchodfa Natur Genedlaethol Pen-hw yn amrywio yn ôl yr adeg o’r flwyddyn – cadwch olwg am y rhain.

Coed

Mae’r coetir wedi cael ei phrysgoedio a'i defnyddio fel coedlan ers cyn cof - gyda’r boncyffion yn cael eu torri’n agos i’r llawr gan arwain at dyfiant sawl coesyn llai.

Mae prysgoedio’n ffordd wych o roi hwb i fywyd gwyllt gan ei fod yn hybu datblygiad cymysgedd o lennyrch a mannau mwy cysgodol.

Wrth i ni dorri’r coed, bydd y cynnydd mewn golau a ddaw yn ei sgil yn peri i lawer o flodau gwylltion ymddangos.

Er ein bod ni’n tueddu i brysgoedio'r rhan fwyaf o’r coed yn eu tro, rydym yn caniatáu i rai aeddfedu’n goed maint llawn.

Y coed mwyaf cy‑redin yw’r onnen, y geiriosen ddu, pisgwydd dail bach, a’r llwyfen lydanddail - maent oll yn ‑ynnu mewn priddoedd calchog.

Mae yma goed derw hefyd, gyda rhai yn 200 mlwydd oed.

Blodau gwylltion a ffyngau

Edrychwch am:

flodau melyn llachar llygad Ebrill o fis Chwefror ymlaen.
y genhinen-Bedr wyllt gynhenid sy’n gallu blodeuo mor gynnar â mis Chwefror a pharhau yn ei blodau tan ddiwedd mis Ebrill yn dibynnu ar ba mor gynnes yw’r tywydd. Maen nhw’n tyfu i oddeutu 50cm, sy’n eu gwneud nhw’n llai na’r math sy’n tyfu mewn gerddi.
crafanc-yr-arth werdd, mae’n brin!
blodau’r gwynt rif y gwlith a’u petalau gwyn yn pefrio ym mis Mawrth ac Ebrill.
llethrau’n drwch o glychau’r gog a’u harogl melys, ac yna’r clystyrau o friallu yn hwyrach yn y gwanwyn.
coesyn talsyth y tegeirian nyth aderyn yn gynnar yn yr haf.
blodau gwyn tlws llysiau Steffan yn yr haf.

Edrychwch am blanhigion prin fel y llaethlys syth a chwlwm cariad.

Wrth i’r haf droi’n hydref bydd y ffyngau’n ymddangos - yn enwedig mewn tywydd gwlyb.

Bywyd gwyllt

Ar unrhyw adeg o’r flwyddyn, gwyliwch a gwrandewch yn astud am:

sgrech y coed
coch y berllan
y dringwr bach
corhedydd y coed
y gnocell fraith fwyaf
bwncathod

Yn yr haf gwyliwch am fflach du a gwyn y gwybedog brith ac oren a llwyd y ceiliog tingoch lliwgar, sy’n edrych fel lleidr pen-ffordd.

Chwiliwch am arwyddion fod moch daear o gwmpas, fel llwybrau neu olion traed.

Gwarchodfeydd Natur Cenedlaethol yng Nghymru

Mae dros 70 o Warchodfeydd Natur Cenedlaethol yng Nghymru.

Mae Gwarchodfeydd Natur Cenedlaethol yn lleoedd sydd â rhai o'r enghreifftiau gorau o gynefinoedd bywyd gwyllt a nodweddion daearegol.

Dysgwch fwy am Warchodfeydd Natur Cenedlaethol.

Cau a dargyfeirio

Weithiau bydd angen inni gau neu ddargyfeirio llwybrau er mwyn eich diogelwch chi tra byddwn yn gwneud gwaith cynnal a chadw neu weithgareddau eraill.

Efallai y bydd yn rhaid inni gau safle yn ystod tywydd eithafol, megis gwyntoedd cryfion neu rew ac eira, oherwydd y risg o anafiadau i ymwelwyr neu staff.

Dylech bob amser ddilyn unrhyw gyfarwyddiadau ar y safle ac unrhyw arwyddion dargyfeirio dros dro.